Tháng 10/2016 -- Trong một góc nhỏ yên tĩnh giữa trung tâm nhộn nhịp của thành phố Hồ Chí Minh, Nguyễn Tấn Thủ bắt đầu ngày làm việc với việc truy cập vào tài khoản Facebook. Hộp thư của anh tràn ngập những tin nhắn từ các bạn trẻ là nam có quan hệ tình dục đồng giới và nữ chuyển giới đang cần lời khuyên về rất nhiều những vấn đề khác nhau. Một số bạn cần tư vấn về tình dục an toàn và cách phòng tránh HIV. Một số khác lại quan tâm đến việc tiếp cận các dịch vụ xét nghiệm HIV, và không biết mình cần tới đâu hoặc e ngại việc bị dò xét.

Đây là những mối lo ngại đáng kể và rất thực tế với cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới và nữ chuyển giới tại thành phố Hồ Chí Minh, trong nhóm cộng đồng này tỷ lệ nhiễm HIV ước tính lên tới 18%.

Dù câu hỏi hay vấn đề nào được đưa ra, Thủ đều đã được tập huấn và trang bị đủ kiến thức để trả lời từng tin nhắn và tiếp tục theo sát cũng như hỗ trợ cho từng người liên hệ. Anh thậm chí có thể gặp khách hàng trực tiếp ngoài đời để hỗ trợ họ tiếp cận các dịch vụ xét nghiệm HIV.

Thu là một trong số những tư vấn viên trực tuyến, lực lượng nòng cốt của mô hình đổi mới về tiếp cận đồng đẳng HIV được thực hiện bởi Dự án Thúc đẩy Tăng trưởng Thị trường, một sáng kiến của USAID. Dự án khởi động vào tháng 10/2015 và được thực hiện bởi tổ chức PATH, một tổ chức y tế toàn cầu.

“Mạng xã hội rõ ràng là một công cụ mạnh mẽ để kết nối với cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới và nữ chuyển giới, đặc biệt những người ‘chưa lộ diện’ hoặc khó tiếp cận. Ở đây không có khoảng cách về không gian hay thời gian. Những người là nam quan hệ tình dục đồng giới và nữ chuyển giới cảm thấy thoải mái trong không gian này; mạng xã hội chiếm một phần lớn trong cuộc sống thường ngày của họ và ở đây họ được tự do là chính mình. Một số trường hợp chỉ có thể nhờ mạng xã hội mới có thể tiếp cận những người nam quan hệ tình dục đồng giới và nữ chuyển giới, vì vậy chúng tôi cần có mặt trên mạng xã hội để hỗ trợ họ.” Thủ chia sẻ.

Năm 2015, Dự án Thúc đẩy Tăng trưởng Thị trường xây dựng trang Facebook mang tên Xóm Cầu Vồng, đây là không gian mở rất cần thiết cho cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới và nữ chuyển giới liên hệ và trao đổi thông tin về dự phòng và chăm sóc HIV. Trang mạng này đã đánh dấu sự thành công với gần 110.000 người theo dõi. Hiện tại, các tư vấn viên có thể kết nối trực tiếp với những người đang theo dõi trang Facebook này để tăng cường các buổi trao đổi trực tiếp về thay đổi hành vi. Mô hình này là một ví dụ của phương thức tiếp cận đồng đẳng mới với khả năng tiếp cận và hỗ trợ khách hàng không bị giới hạn bởi không gian hay thời gian.

“Nhiều bạn nam quan hệ tình dục đồng giới và nữ chuyển giới bận học hoặc làm cả ngày, do vậy việc xét nghiệm ngoài giờ hành chính sẽ thuận tiện hơn cho họ”, Thu chia sẻ. “Việc cung cấp dịch vụ nhanh chóng và linh hoạt, theo đó việc kết nối và tư vấn được thực hiện trực tuyến, rất thuận tiện và thoải mái cho khách hàng. Tôi có thể theo sát khách hàng của mình trong cả quá trình để không bỏ sót trường hợp nào.”

Mô hình tư vấn trực tuyến chính thức khởi động vào tháng 3/2016 đã tạo được tác động ấn tượng: tư vấn cho hơn 236 khách hàng - trong đó 91,5% được chuyển gửi thành công tới dịch vụ xét nghiệm HIV (bao gồm xét nghiệm không chuyên). Trong số những khách hàng được chuyển gửi, 14,4% được xác định dương tính với HIV và được các tư vấn viên hỗ trợ để đăng ký điều trị kháng virut.

Khách hàng đánh giá cao hỗ trợ mà tư vấn viên đem lại trong suốt quá trình xét nghiệm. “Tôi thấy hoảng loạn và suy sụp hoàn toàn khi nhận được kết quả dương tính” bạn K.A, một khách hàng là nam quan hệ tình dục đồng giới tại thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ. “Nếu không có tư vấn viên ở đó khích lệ và động viên, giúp tôi đăng ký điều trị, thì có lẽ tôi không thể có hi vọng và khỏe mạnh như hôm nay.”

Các tư vấn viên trực tuyến gần đây được tập huấn thêm để thực hiện dịch vụ xét nghiệm HIV cho các khách hàng trực tuyến, đây là một phần trong hoạt động thí điểm xét nghiệm HIV tại cộng đồng mới được triển khai. Các tư vấn viên tổ chức những buổi gặp mặt trực tiếp vào những thời điểm và tại những địa điểm thuận tiện cho khách hàng. Tại buổi gặp mặt, tư vấn viên có thể dễ dàng thực hiện chẩn đoán nhanh HIV qua mẫu máu lấy từ đầu ngón tay.     

Nếu một khách hàng nhận được kết quả dương tính từ xét nghiệm nhanh, các tư vấn viên có thể tư vấn để họ đi làm xét nghiệm xác nhận và điều trị sớm. Trước khi có chương trình thí điểm này, khách hàng phải trực tiếp tới văn phòng của các tổ chức dựa vào cộng đồng hoặc cơ sở y tế để được tư vấn và xét nghiệm HIV. Họ thường e ngại khi đích thân đến các địa điểm này do sợ bị kỳ thị và phân biệt đối xử.

Thông qua việc kết nối trực tuyến các thành viên của cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới và nữ chuyển giới tới các dịch vụ xét nghiệm HIV, những tư vấn viên như Thủ đóng một vai trò quan trọng trong công tác phòng chống HIV trên cả nước, đặc biệt trong việc tiếp cận tới một nhóm quần thể nguy cơ cao còn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động tiếp cận.

LINKS

Follow @USAIDVietnam, on Facebook, on Flickr, on YouTube